ارزیابی روابط بین صفات ارقام برنج در مرحله گیاهچه تحت شرایط شور

به‌منظور بررسی روابط بین صفات در گیاهچه‌های برنج ایران تحت تنش شوری ناشی از NaCl، 75 رقم زراعی شامل رقم‌های بومی و اصلاح‌شده داخلی و خارجی در آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار و با سه سطح شوری کلرورسدیم با هدایت الکتریکی 2/1 (شاهد)، 4 و 8 دسی‌زیمنس بر متر در مؤسسه تحقیقات برنج کشور در سال 1384 مورد بررسی قرار گرفتند. طول ریشه و ساقه، وزن خشک ریشه و ساقه، درصد سدیم و پتاسیم در ساقه و کد ژنوتیپی (براساس دستورالعمل موسسه بین‌المللی تحقیقات برنج) در مرحله گیاهچه مورد بررسی قرار گرفتند. ارقام متحمل زیست‌توده (مجموع وزن خشک ریشه و ساقه) بالا و نسبت سدیم به پتاسیم کمتری داشتند. در شوری‌های 4 و 8 دسی‌زیمنس بر متر همبستگی بین وزن ساقه، زیست‌توده و کد ژنوتیپی منفی و معنی‌دار گردید، در حالی‌که همبستگی بین درصد سدیم، نسبت سدیم به پتاسیم و کد ژنوتیپی مثبت و معنی‌دار بود. در شوری 8 دسی‌زیمنس برمتر، شاخص‌های میانگین تولید، تحمل، تحمل به تنش، حساسیت به تنش و میانگین هندسی سدیم و میانگین تولید، تحمل، تحمل به تنش و حساسیت به تنش نسبت سدیم به پتاسیم با کد ژنوتیپی معنی‌دار و بالاتر از 5/0 بود. طبق نتایج تجزیه علیت، در شوری 4 دسی‌زیمنس بر متر، اثر مستقیم وزن خشک ساقه بالاتر از سایر آثار است، اگرچه اثر مستقیم زیست‌توده، مثبت و پایین بود، اما این صفت به‌طور غیرمستقیم و از طریق وزن خشک ساقه اثر بالایی بر کد ژنوتیپی ارقام داشت. تجزیه به عامل‌ها اهمیت صفات زیست‌توده، وزن خشک ساقه و درصد پتاسیم جذب شده را نشان داد.